Kompost to naturalny nawóz organiczny który można przygotować samodzielnie, praktycznie za darmo. Wytwarzany jest z odpadków powstających w domu i w ogrodzie. W przyrodzie składniki pokarmowe zawarte w glebie pochodzą ze szczątków roślinnych i zwierzęcych, które w wyniku długotrwałego i dokładnego rozkładu przy udziale mikroorganizmów przeistaczają się w substancje przyswajalne dla roślin. W ogrodzie ten proces i równowaga niestety nie zachodzi, ponieważ zbieramy owoce, grabimy liście, kosimy trawę, nie pozwalając materii organicznej wrócić do gleby. Dlatego warto w swoim ogrodzie zbudować kompostownik i wykorzystywać uzyskany poprzez kompostowanie nawóz do uprawy swoich roślin.
Kompost można stosować jest jako nawóz przedsiewny, wczesną wiosna lub jesienią. Przekopuje się go z ziemią na głębokość 20-30 cm. Może być stosowany jako nawóz pogłówny, w czasie wegetacji roślin. Wtedy miesza się go z górna warstwą ziemi. Kompost może być też używany jako ściółka, jako składnik do podłoża przy wysiewaniu nasion, czy robieniu rozsad. Można go stosować do wypełniania dołków przy sadzeniu roślin, szczególnie tych które maja duże wymagania pokarmowe, np. pomidorów.
Przy zakładaniu kompostownika ważne jest miejsce. Musi być osłonięte od wiatru (np. róg ogrodu) oraz zacienione, aby składowany materiał nie wysychał. Podłoże, na którym ma znajdować się pryzma kompostowa musi być przepuszczalne tak by dżdżownice i inne organizmy przerabiające odpadki mogły wrócić do gleby w przypadku silnych mrozów a także żeby nadmiar wody mógł swobodnie spływać. Twarde podłoże należy spulchnić przed założeniem pryzmy kompostowej. Należy zapewnić sobie łatwy dostęp do kompostownika, ponieważ ważne jest przerzucanie i napowietrzanie materii organicznej, a także polewanie pryzmy wodą w czasie suszy i upału. Przed zbudowaniem kompostownika warto zaplanować dojazd dla taczki, gdyż ręczne wynoszenie kompostu jest bardzo uciążliwe i pracochłonne. W kompostowniku materiał umieszczamy warstwami.
Należy zadbać o to aby jedna warstwa materiału nie miała więcej niż 30 cm. Bardzo ważna jest także odpowiednia wilgotność kompostu. Materiał w kompostowniku nie może być wysuszony, lecz także nie powinien być zbyt mokry. Kompostowanie będzie szybsze jeżeli raz na kilka tygodni kompostowany materiał zostanie powierzchniowo przemieszany. Taki zabieg spowoduje napowietrzenie górnej warstwy i wymieszanie w celu uzyskania równomiernego rozkładu. Nie powinno się ubijać kompostu, zbyt mocno zgnieciony materiał uniemożliwia kompostowanie tlenowe.
Kompostować możemy wiele rzeczy: chwasty bez nasion, podwiędnięta skoszoną trawę, liście, rozdrobnione gałęzie oraz drobne gałązki, darń, igliwie, korę, trociny, opadłe owoce, kwiaty cięte i doniczkowe, zielone części roślin, podsuszony osad z oczka wodnego, niezadrukowaną rozdrobnioną tekturę, odpadki z kuchni pochodzenia roślinnego: obierki, skórki, ale bez skórek od cytrusów wyjątkiem są skórki od bananów, wystudzony popiół drzewny z kominka czy ogniska. Nie wolno kompostować chwastów z nasionami, bo wykiełkują po użyciu kompostu, chorych roślin, chwastów rozmnażających się przez rozłogi, korzenie lub w inny wegetatywny sposób bo mogą przetrwać pobyt na kompoście i „wrócić” do ogrodu. Trawy z trawników intensywnie traktowanych chemicznymi środkami ochrony, aby nie wprowadzać do kompostu trujących substancji, odchodów zwierząt domowych, aby nie zarazić się chorobami odzwierzęcymi, zadrukowanego papieru np. gazet kolorowych. Przy kompostowaniu należy zadbać o to aby mikroorganizmy odpowiedzialne za procesy rozkładu miały zapewnione optymalne warunki rozwoju. Dlatego warto mieszać różnorodne resztki ogrodowe i domowe. Można je podzielić na dwie grupy: „zieloną” – bogatą w azot (świeże chwasty, skoszona trawa, nać warzyw, obierki, resztki owoców i warzyw, młode gałązki po strzyżeniu żywopłotu), oraz „brązową” – bogatą w węgiel (rozdrobnione gałęzie, siano, słoma, karton, papier, zebrane jesienią liście, trociny). Mieszanie odpadów z tych dwóch grup powoduje, że w pryzmie kompostowej zachowany jest odpowiedni stosunek węgla do azotu (najlepiej, jeśli wynosi on 25-30:1), przy którym mikroorganizmy glebowe rozkładają odpadki szybko i efektywnie.
W dojrzałym kompoście złożone związki zawarte w odpadkach są rozłożone na związki prostsze przyswajalne przez rośliny. Taki kompost jest jednolity, ma ciemny kolor i gruzełkowatą strukturę oraz zapach świeżo zaoranej ziemi. Nie brudzi rąk i przypomina żyzną ziemię. Pryzma dojrzałego kompostu jest zazwyczaj niższa od tej w czasie formowania o 1/3, a nawet połowę wysokości.
Autor: MKB